Cilt Hastalıkları

LİKEN PLANUS

Liken planus deri ve mukozayı etkileyebilen inflamatuar bir hastalıktır. Genellikle ciltte morumsu renkli, küçük, yassı yüzeyli, kaşıntılı döküntülerle ortaya çıkar. Birkaç tane lezyondan tüm vücuda yayılabilen çok sayıda lezyona kadar değişebilir. Genital bölge ya da oral mukozayı tutabileceği gibi, saç ve tırnakta da değişiklikler yapması söz konusudur.

Liken planusun nedeni nedir?

Tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte otoimmun bir hastalık olduğu ileri sürülmektedir. Yani insanın bağışıklık sistemi kendi derisini yabancı olarak algılamakta ve onunla savaşmaktadır.

Buna neden olabilecek durumlar arasında:

• Bazı ilaçlar: Birçok ilaç liken planusa neden olabilir. Bunlar arasında ağrı kesiciler, antibiyotikler, klorokin gibi sıtma ilaçları, bazı tansiyon ilaçları bulunur.
• Ağızda ortaya çıkan liken planusun nedeni diş dolguları olabilir: Nadir de olsa amalgam dolgulardaki metaller likene neden olabilir. Bunu anlamak için diş materyalleri ile yama testi yapılmalıdır.
• Hepatit C infeksiyonu ile liken planus arasında ilişki bulunmaktadır. Bu nedenle hepatit C testi yapılması gerekir.

Liken planusun tanısı nasıl konulur?

Dermatologlar genellikle liken planusun tanısını deriyi, ağız içini ve tırnakları inceleyerek koyabilirler. Nadir durumlarda ise tanının konması için küçük bir deri biopsisi gerekebilir. Ağızdaki liken planus ise şans eseri diş muayenesi sırasında konulur. Bazen eşlik eden hastalıkları dışlamak için kan testi gerekebilir.

Liken planus nasıl tedavi edilir?

Liken planusun kesin bir tedavisi yoktur. Ancak tedavi iyileşmeyi hızlandırır. Eğer semptomlar çok can sıkıcı ise tedavi rahatlatıcı etki gösterir ve hastalığın daha çabuk iyileşmesini sağlar.

Tedavide şunlar kullanılır:

• Antihistaminik ilaçlar: Kaşıntıyı rahatlatır
• Kortizonlu kremler: Kızarıklık ve kaşıntıyı azaltır
• Kortizon hapları ve iğneleri: Çok uzun süren ve şiddetli seyreden olgularda gerekli olabilir ancak yan etkiler göz önünde bulundurulmalı ve doktor kontrolü olmadan kesinlikle alınmamalıdır.
• Fototerapi: Bir çeşit güneş ışığı tedavisidir, tedavide oldukça etkilidir.
• Retinoik asit: Krem olarak ya da ağızdan alınabilir.
• Tacrolimus veya pimecrolimus krem: Kortizon içermeyen ancak onlar kadar etkili olabilen kremlerdir ancak Türkiye'de sadece ekzemada kullanımları onaylanmıştır

Liken planusun gidişatı nasıldır?

Liken planus ortalama 2 yılda iyileşir. Bazı hastalara ikinci bir atak görülebilir. Bazı hastalarda yıllarca çıkıp kaybolabilir. Liken planus iyileşince yerinde kahverengi lekeler bırakır, bunlar da zaman içerisinde kaybolur. Kaybolmazsa dermatoloğunuz bunun için kremler ya da lazer tedavisi önerebilir. Ağızdaki liken planusun tedavisi çok zordur ve derideki liken planustan daha uzun surer.

Dikkat etmeniz gereken konular

• Stresi azaltın. Stres liken planusu kçtüleştirir
• Kaşımamaya çalışın. Kaşıdığınız yerlerde yeni lezyonlar çıkabilir.
• Kaşıntıyı rahatlatın. Kaşınan yerlere buz tatbik edin ya da bolca nemlendirici sürün.
• Cildinizi hasarlardan koruyun. Hasar oluşan yerde yeni lezyon çıkabilir.

• Sigara içmeyin ve alkolü azaltın
• Diş hekiminizi ya da dermatologunuzu 6-12 ayda bir ağız kanseri kontrolü için ziyaret edin.
• Günde iki kez diş fırçalayın
• Günlük gargara yapın
• Diş hekiminizi yılda iki kez ziyaret edip ağız ve diş temizliği yaptırın
• Acı, baharatlı yiyecekler, ekşi ve asitli yiyecek ve içecekler, cips gibi sivri kenarlı gıdalar, çok sıcak yiyecek ve içecekler, domates ve domates içeren salça, ketçap gibi gıdalardan kaşınmaya çalışın.